فراغت؛ کنترل زمان
شریعتی مزینانی، میگوید: فراغت به معنای زمانی است که افراد از کار و فعالیتهای رسمی فارغ میشوند. در گفتمان عمومی، فراغت به معنای استراحت و رفع خستگی حاصل از کار است، اما به تعبیر دقیقتر و علمیتر، فراغت زمانی است که کنترلش در اختیار خودمان است. عملکرد افراد در ساعتهایی که به کار و فعالیت شغلی اختصاص میدهند اغلب تحت کنترل خودشان نیست، زیرا باید براساس الزامات اجتماعی و شغلی و هنجارهای حاکم بر موقعیت رسمی یا شغلشان عمل کنند. اما افراد در زمان فراغت، از الزامات اجتماعی و شغلی خود آزاد میشوند و میتوانند در چهارچوب سلیقه و اختیار، از زمانشان استفاده کنند.
فراغت؛ فرصت یا تهدید؟
این پژوهشگر علوم اجتماعی، درباره اهمیت برنامهریزی صحیح برای اوقات فراغت میگوید: فراغت دارای دو وجه است؛ هم میتواند یک فرصت اجتماعی باشد و هم تهدید. اگر درک درستی از مفهوم فراغت وجود داشته باشد و برای اوقات فراغت، آگاهانه و عالمانه برنامه ریزی شود، زمان فراغت فرصتی است برای رشد فردی و اجتماعی مطلوبتر. از سوی دیگر اگر برنامهریزان در سطح کلان اهمیتی برای زمان فراغت افراد جامعه قایل نشوند و برنامه ریزی کارشناسی شدهای برای آن انجام ندهند، فراغت میتواند به یک تهدید اجتماعی تبدیل شود. امروزه برنامهریزی صحیح برای اوقات فراغت جامعه اهمیتی بیش از پیش پیدا کرده است. ورود فناوری به زندگی روزمره و ماشینی شدن زندگی انسان، تحول اساسی در کیفیت و کمیت فراغت پدیدآورده که یکی از پیامدهای آن افزایش زمان فراغت است. پس از انقلاب صنعتی و سبب ورود فناوری به زندگی روزمره، زمانی که صرف برخی فعالیتهای روزمره میشد به طرز قابل توجهی کاهش یافت. امروز انسان امور روزمره مانند پخت و پز، شست و شو، رفت و آمد و… را به دلیل در اختیار داشتن فناوری در مدت زمان کوتاهتری انجام میدهد، در نتیجه زمان فراغتش بیشتر شده است.