گاهی این روزها فقط در قالب یک سنت قدیمی می آیند و می روند و کسی به آنها توجهی نمی کند و گاه به همت علاقه مندانی که در آن حوزه فعال هستند این روزها تبدیل به جشنواره های بزرگ و موفقی می شوند. تجربه سال ها برگزاری روز نجوم و روز فضا در ایران نمونه ای از نمونه های موفق از گرامیداشت چنین روزهایی با هدف آشتی دادن مردم با آن موضوع است.

اما آیا باید به روز علم نیز همین نگاه را داشت؟ چه کسی است که از اهمیت علم غافل باشد؟ چه کسی است که در ایران یا هرجای دنیا در برابر ارزش های علم سر تعظیم فرود نیاورد؟ آیا اهمیت چیزی بیش از علم و آگاهی است که لازم باشد در یک روز خاص به این موضوع پرداخت؟ واقعیت این است که اگرچه مردم در ظاهر مشکلی با علم ندارند و شاید به زحمت کسی را پیدا کنید که در برخورد اول در برابر علم، تفکر علمی و آگاهی موضوع گیری داشته باشد اما اگر دقیق تر به اطراف خودتان، چه در همسایگی مثل خانواده، مدرسه، محل کار، شهر و کشور یا سطح وسیع تری مانند جامعه بین المللی نگاه کنید می بینید تا چه حد علم درک نشده باقی مانده است. تا چه حد در برابر آن موضع گیری وجود دارد و تا چه حد علم هراسی در لایه های عمیقی از جامعه نفوذ کرده است.

مهم تر از آن موضوعی که نبودش به گونه ای آزاردهنده احساس می شود، نبود تفکر علمی در میان مردم است. ما در مواجهه با مسائل مان از الگوهای تفکر علمی استفاده نمی کنیم. هنوز خرافات در جامعه ما (و در کل جهان) بیداد می کند.

نگاهی به آمار فروش کتاب های طالع بینی در مقایسه با فروش کتاب های عامه فهم علمی بیندازید. نگاهی به میزان اعتقاد مردم به وجود بشقاب های پرنده فضایی بیندازید؟ هنوز مدت زیادی از زمانی که شایعه افتادن لوگوی یک کمپانی نوشابه سازی روی ماه بسیاری را به پشت بام ها کشاند، نمی گذرد.

تصور ما از علم در بسیاری از موارد اشتباه و در بسیاری از موارد ناقص است. شبه علم در غیاب آگاهی علمی رشد می کند و جامعه ای که برای پیشرفتش نیازمند علم و فناوری حاصل از آن است را چنان مسموم می کند که دیگر امکان تشخیص سره از ناسره ممکن نمی شود. هنوز رسانه های عمومی در برابر پدیده های علمی و فنی موضع گیری درستی ندارند و گاه به جای معرفی فناوری های نوین و بررسی آن و یا بررسی و نظارت بر روندهای علمی دست به ترویج ترس از فناوری می زنند.

علوم پایه و ریاضیات بیش از همه شاخه های دیگر در معرض بی توجهی هستند.

اگر ریاضیات و علوم پایه در جامعه ای جدی گرفته نشود و در برابر آن مقاومت ایجاد شود دیگر نمی توان انتظار رشد علمی چشمگیری برای آن جامعه داشت. هنوز نام ریاضیات برای بسیاری هراس آور است.

در چنین شرایطی بهانه ای مانند روز جهانی علم درخدمت صلح و توسعه فرصت بی نظیری است که توجه عمومی را به علم واقعی و زیبایی ها و جذابیت های آن جذب کند. اما اگر شما در رده کسانی هستید که دستی از دور یا نزدیک بر آتش علم و فناوری دارید آیا می توانید قدمی برای کمک به رشد آگاهی علمی و دوستی با علم بردارید؟